Dit jaar heb ik een cursus Groepsgeluk gedaan, dit is praktische manier van systemisch werk in de klas. Kort gezegd laten de kinderen met houten poppetjes, picto’s en symbolen zien wat er onderhuids speelt en wat er achter gedrag schuilgaat. Als je met deze tool de dynamiek in een groep zichtbaar maakt, krijg je direct een beeld hoe je de balans weer kunt herstellen. Je kunt Groepsgeluk gebruiken bij lastige situaties in de groep als ruzies, groepsdruk, wederzijdse irritaties en bij vriendschappen.
systemisch werk op school
Door de training bij Groepsgeluk ben ik mij gaan interesseren voor systemisch werk in het onderwijs. Er zijn gelukkig veel boeken en opleidingen te vinden. Ik ben onder andere een opleiding Systemische Pedagogiek gaan volgen bij het Hellingerinstituut. Ik ben blij met de inspiratie en informatie die ik daar vind.
Een van de dingen die ik daar heb geleerd, is dat je bij veel systemen hoort. Als je ze voor een kind allemaal op een rij zet, kom je aan een lange rij. Denk bijvoorbeeld aan hun gezin van herkomst, de familie van hun beide ouders, de klas op school, de sportvereniging, de bso, een vriendengroep… en ga zo maar door.
de volle honderd procent
Als je weet dat iedereen aan veel systemen verbonden is, dan weet je dat ieder kind dagelijks veel systemen meebrengt naar school. Kinderen zijn afhankelijk van deze systemen en zijn hier trouw en loyaal aan, ze hebben geen andere keuze.
Kinderen zijn steeds aan het voelen of het wel veilig genoeg is om hen heen. Als ze zich niet veilig voelen, dan worden hun gedachten weggetrokken, kunnen ze zich niet verbinden en is luisteren moeilijk. Zij kunnen zich dan niet voor de volle honderd procent geven om te leren of te spelen. Bedenk als leerkracht dus steeds, of dat wat je vraagt van de kinderen, voor hen op dat moment wel haalbaar is….
loyaliteit
Ik ben anders gaan kijken naar de loyaliteit van een kind. Iedereen kent het begrip loyaliteit. Een kind wil vooral trouw en loyaal aan zijn ouders zijn. Ouders geven hem of haar immers een basis en veiligheid, hoe complex het thuis soms ook kan zijn.
Iedere familie heeft patronen en wil je erbij horen, dan kun je het beste hier aan meedoen. Een kind wil vooral dat zijn systeem heel en compleet blijft en neemt dus deze patronen over.
Soms vragen we als school of als leerkracht aan de kinderen om ontrouw te zijn aan de patronen van thuis. Een kind kan dan in een loyaliteitsconflict komen, dat is lastig en kan moeilijk gedrag opleveren. Het is dus belangrijk dat we af en toe bewust nadenken of we het kind genoeg gelegenheid geven om loyaal te blijven aan de patronen van thuis. Onze mening of ons oordeel is niet altijd op zijn plaats, ook al doen we het uit een groot hart vol goede bedoelingen…..
Petra, wat jij hier omschrijft en na de oefening die we samen hebben gedaan snap ik het allemaal maar……….
Ik denk dat een goede onderwijzer dit al in zich moet hebben. Vooral door het werken in het special onderwijs en zeker door mijn opvoeding ging ik er altijd al vanuit dat wie dan ook een kind of volwassenen iets met zich meebrengt qua gevoel, systemen en loyaliteit. En als onderwijzer zou je dat altijd in je achterhoofd moeten houden. Maar of kinderen altijd loyaal aan ouders zijn vind ik niet zomaar iets om te accepteren. Zeker nu ik in een ander land zit waar het niet zo vanzelf sprekend is dat je veilig bent in eigen huis wordt het woord loyaal en trouw ineens heel warrig. En is dat iets wat we ze moeten leren maar zitten ze niet in zo’n system dan hoop je dat de klas/school dan die loyaliteit en trouw geeft.
Ik hoor je zeggen dat je ziet dat kinderen niet altijd loyaal lijken te zijn aan hun ouders. Soms is dat moeilijk door een verstoorde relatie, dat is zwaar. Toch is er een band, want het kind heeft het leven gekregen van de vader en de moeder.
Het is zeker fijn als school een veilige plek met loyaliteit en trouw kan bieden. Mooi dat je dat (als je taak als leerkracht) ziet.